Het doel van onderwijs

Beste ouders/verzorgers,

Op De Bonte Mol bespreken we regelmatig ‘de toestand van het onderwijs’ in Nederland met elkaar. Soms formeel op een studiedag of een teambijeenkomst, maar veel vaker gewoon bij het koffiezetapparaat of in een pauze. Des te ouder ik word, des te prominenter deze vraag wordt. Wellicht komt het omdat ik opa ben van 3 jonge kleinkinderen. Kinderen die nog een lang leven tegemoet kunnen zien.

De uitdagende vraag is constant; wat is precies het doel van ons onderwijs? Wat beogen we eigenlijk met de 7520 uur lesuren in 8 jaar op de basisschool. Hoe vullen we die uren zo zinvol mogelijk in? Welke keuzes maken we? Hoe bereiden we onze kinderen voor op een toekomst die niet altijd even duidelijk is?
De antwoorden op deze vragen veranderen. 40 jaar geleden zag de toekomst van de kinderen er anders uit dan de kinderen die nu op De Bonte Mol zitten. Een toekomst die verandert vraagt dan ook om andere antwoorden.

Ik heb het geluk gehad dat ik in de afgelopen 15 jaar diverse keren het onderwijs en opvang heb mogen bekijken in landen zoals Zweden, Duitsland, Finland en de VS. Daar organiseren ze het onderwijs anders dan in Nederland. Daar maken ze andere keuzes. Wat kunnen we daarvan leren en wat doen wij in Nederland beter?

Ik begin langzamerhand aan het laatste stukje van mijn onderwijscarrière. Ik werk gelukkig met heel veel plezier op De Bonte Mol. Een klein kindcentrum in Schermerhorn. Een gebouw waar ‘gewoon’ alle kinderen uit het dorp naartoe gaan. Een school met uitstekende medewerkers.
Ook het team is bezig met die basale vraag; hoe geven we vorm aan het onderwijs op De Bonte Mol? Hoe bereiden we onze kinderen zo goed mogelijk voor op verdere stappen? Hoe kunnen wij bijdragen aan het geluk van een nieuwe generatie?

In de afgelopen schooljaren en zijn we regelmatig bezig geweest met ‘leren leren’.  Hoe zorgen we ervoor dat de kinderen de juiste mindset hebben? Dat is snel opgeschreven, maar daar zitten veel vraagstukken achter. Natuurlijk willen we dat alle kinderen zo goed mogelijk leren lezen, taal en rekenen (binnen hun persoonlijke mogelijkheden), maar hoe bereiken we dat? Een van de invalshoeken waar we op inzetten is om kinderen -vanaf jonge leeftijd- te laten inzien waarom iets belangrijk is. Ook proberen we doorzettingsvermogen en zelfstandigheid aan te moedigen.

De projecten en thema’s die we uitvoeren in alle groepen staan ook (mede) in het teken van dat doel. Leren moet -zoveel als mogelijk- betekenisvol zijn. Als kinderen zelf iets willen weten of iets zelf willen kunnen is het doel al bijna gehaald. Met een klein beetje hulp of sturing pakken kinderen in zo’n situatie snel iets op. Kijk maar eens naar uw eigen kind; als hij/zij gemotiveerd is om iets te leren, dan is uw kind bereid om daar heel veel tijd en energie in te investeren. Ze laten dan vaak een groot doorzettingsvermogen zien. Bij dat uitgangspunt proberen we op school aan te sluiten.

We leven in een wereld die behoorlijk op drift is geslagen. Het is belangrijk om juist ook in deze tijd af en toe stil te staan en na te denken over de koers. Op De Bonte Mol kiezen we voor een bepaalde route. Een route die niet alleen inzoomt op lezen, taal en rekenen (hoe belangrijk dat ook is), maar ook aandacht heeft voor bijvoorbeeld samenwerking en communiceren. Voor het leren om geschillen op te lossen en naar elkaar te luisteren, voor aandacht voor de wereld om ons heen, en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dit zijn keuzes die wij als school maken, constant, dag in dag uit. Waar besteden we wél, en waar géén aandacht aan.
Ook de vragen die onze kinderen hebben zijn belangrijk. Dat zijn vaak andere vragen dan de vragen van de volwassenen, maar reken maar dat er heel veel in die kleine kinderhoofdjes omgaat.
Dát maakt dat elke dag op De Bonte Mol anders is. Wat een feest om in het onderwijs of opvang te werken.

Onderwijs en opvang; wat hebben wij toch een mooi vak!

Met vriendelijke groet,
René Venneker